موریات جنی، دزد دریایی
نوشتهی برتولت برشت
از اپرای سه پولی
آهنگساز کورت وایل
اجرای هیلدگارد کنف در دههی شصت
ترجمهی شاهرخ رئیسی
۱
آقایان من، همانطور که می بینید این روزها کارم شستن ظرف هاست
و مرتب کردن ملحفههای تخت این و آن
به ازاش پشیزی انعام می گیرم و تشکر می کنم
و شما کثافت ها شاهدان من هستید و این هتل محقر
و نمی دانید چه کسی روبرویتان ایستاده
اما یک شب فریادی از بندر آرامشتان را خواهد آشفت
و من اینبار وقت ظرف شستن نیشخندی بر چهره خواهم داشت
از خودتان می پرسید: چرا این زنک نیشش باز است؟
و یک کشتی با هشت بادبان
و پنجاه توپ
بر ساحل لنگر خواهد انداخت
۲
می گوئید: برو دخترک ظرف ها را بشور
و به ازایش پشیزی هم دستمزد م می دهید
و آن پشیز را می گیرم و تختتان را تمیز می کنم
(تختی که امشب کسی در آن نخواهد خفت)
و هنوز نمی دانید من که هستم
شب بانگی از ساحل بلند میشود
و همه سوال میکنند: چه خبر است؟
و مرا می بینید که پشت پنجره ایستادم
و همه می پرسند: چرا این زنک اینطور می خندد؟
و کشتیی با هشت بادبان
و پنجاه توپ
شهر را به توپ می بندد
۳
سروران من، اینجاست که لبخندهاتان محو می شود
چرا که برج و باروهای شهر فرو می ریزند
و شهر با خاک یکسان می شود
و تنها این هتل محقر از گزند حادثه در امان می ماند
و همه می پرسند: چرا این هتل برجا مانده؟
و صبحدم مرا می بینند که قدم از در به بیرون می گذارم
و می گویند: این همان زنکی است که در هتل زندگی می کرد
و کشتیی با هشت بادبان
و پنجاه توپ
پرچم خود را بالا برد
۴
و ظهر که شد صدها نفر از کشتی پیاده می شوند
چهرهی خود را در نقاب نهان می کنند
و یکی یکی اهالیی شهر را از تک تک خانههاشان بیرون می کشند
دست بسته نزد من می آورند
و می پرسند: کدام یک را بکشیم؟
درین لحظه از ظهر این روز سکوت بر بندر سایه می اندازد
از من سوال می کنند: چه کسی، کدام یک را باید کشت؟
و صدای مرا خواهند شنید که می گویم: همه را
و با جدا شدن هر سر از تن خواهم گفت: هورا
و کشتیی با هشت بادبان
و پنجاه توپ
در افق همراه من ناپدید خواهد شد
.......................
برای مرجان که برشت را بسیار دوست دارد
اپرای سه پولی از برتولت برشت(۱۹۲۸)، اثری است ماندگار و پیشرو، که هم بر تاریخ تاتر تاثیر فراوان گذاشت،
هم بر سینمای موزیکال و هم بر تاریخ ترانهی آلمان و جهان.
از موریاتهای(شبیه نقالی در ایران) معروف این اثر یکی همین جنی دزد دریایی
است، دیگری مک چاقوکش و دیگری در ستایش جاکشی.
سال نوشتن این اثر، ویلهلم گئورگ پابست با مشورت برشت، فیلم آنرا ساخت
و کورت وایل آهنگساز آهنگ بر آن نوشت و تنظیم کرد. از میان ترانههای این اثر، مک چاقوکش
و جنی دزد دریایی شهرت جهانی دارند و به اغلب زبانهای زنده دنیا ترجمه و اجرا شده
اند. از اجرای معروف دهه های بعد، اجرای لوئی آرمسترانگ است از مک چاقوکش
این اجرا از دههی ۶۰ است. نخستین اجرای «جنی دزد دریایی» در ۱۹۲۹ بود و توسط لوته لنیا. بازیگر تاتر آن سال
ها و همسر کورت وایل