اثر
دفتری ويژه فرهنگ و نقد فرهنگ
Freitag
پیشنهاد داریوش آشوری برای کلمه «کوئیر»

متن زیر، پرسش و پاسخی است که در روز ۲۶ می ۲۰۰۷ میان من و استاد داریوش داشوری در سایت «جستار» انجام شد. با سپاس از داریوش آشوری که اطلاعاتشان را بی‌دریغ در اختیار علاقه‌مندان می‌گذارند.
.
شاهرخ رئیسی.

.

استاد گرامی، جناب آقای داریوش آشوری
من شاهرخ رئیسی، سردبیر سایت اثر هستم. در سایت ما هم‌اکنون بحثی گروهی درباره کلمه کوئیر درگرفته است.معادلی که برخی افراد تا کنون بکار می‌برده‌اند «دگرباش جنسی» بوده است. من و برخی از دیگر نویسندگان حاضر در بحث معتقدیم این معادل نارسا و اصلا غلط است و دلایلمان را نیز آورده‌ایم. ما نیازمند نظر یک متخصص هستیم. آیا ممکن است لطف کنید و معادلی برای واژه «کوئیر-queer» پیشنهاد کنید؟
.
لینک بحث مطرح شده در سایت ما اینست:

.
کلمه «کوئیر» که مورد نظر ما می‌باشد در اینجا مختصر و مفید تعریف شده است:

.
با مهر و سپاس
شاهرخ رئیسی سردبیر سایت اثر

..
---------------------------------------------------------
.
پاسخ دکتر داریوش آشوری:


آقای شاهرخِ رئیسی نزدیک‌ترین واژه در فارسی به معنای اصلی عامیانه‌ی« queer»، به نظرِ من، "ناجور" و "عَــَوضی" ست. واژه‌ی "ناجور" معناهای منفیِ واژه‌ی queer را در خود دارد. آدمِ "ناجور"، به تعبیر اجتماعی و بر حسبِ کاربرد، هر "عیب-و-علتی" می‌تواند داشته باشد، از جمله "ناجوریِ" جنسی. اکنون که آن واژه‌ی انگلیسی تبدیل به یک ترم آکادمیک شده و در این کاربرد معنای بد و توهین‌آمیزِ خود را از دست داده و معنای خنثای علمی یافته است، شاید بشود با واژه‌ی "ناجورِ" فارسی هم همین کار را کرد. یعنی آن را به معنای کسی که (از نظرِ کشش و رفتارِ جنسی) جورِ دیگری ست و با "بهنجاران" یکجور نیست، به کار برد. به عبارت دیگر، معنای خنثایِ "جور نبودن" یا "یکجور نبودن" را در آن چرباند. برای این منظور به گمان‌ام بهتر باشد که واژه را به این صورت بنویسیم: "نا-‌جور" (با یک تیره‌ی وصل در میان).

...
با درود
داریوش آشوری
.
.
.